Metal Gear Solid V: The Phantom Pain là một trò chơi hành động lén lút góc nhìn thứ 3, thế giới mở trong đó người chơi vào vai Punished "Venom" Snake[1]. Các yếu tố trong lối chơi hầu như không thay đổi so với Ground Zeroes, nghĩa là người chơi phải lẻn vào các căn cứ của địch trong game, tránh lính canh của địch và tránh bị phát hiện[2]. Snake sẽ được trang bị nhiều loại vũ khí, chất nổ và các vật phẩm hỗ trợ như hộp các tông ngụy trang, mồi nhử và ống nhòm[2][3]. Như truyền thống của dòng game Metal Gear, The Phantom Pain khuyến khích người chơi hoàn thành các nhiệm vụ mà không giết chóc, sử dụng vũ khí không gây chết người như phi tiêu gây mê để hạ gục kẻ địch[4]. Người chơi có thể băng qua thế giới mở của game bằng các phương tiện như xe jeep và xe tăng, ngoài việc đi bộ hoặc cưỡi ngựa[5]. Với những người chơi non tay và không quen với kiểu chơi "tự thân vận động", game luôn cung cấp rất nhiều lựa chọn hỗ trợ. Ví dụ như người chơi có thể yêu cầu không kích từ trực thăng, thả phương tiện di chuyển - chiến đấu hoặc vũ khí hạng nặng xuống để sử dụng[6], và nhất là game còn cung cấp các trợ thủ rất đắc lực cho Big Boss. Trong game, Big Boss ban đầu sẽ có một trợ thủ là chú ngựa D-Horse, chủ yếu dùng để di chuyển, sau đó, trong quá trình chơi, Big Boss sẽ dần dần thu nạp thêm các trợ thủ khác như chú chó D-Dog với vai trò trinh sát, thậm chí ám sát kẻ địch, cô nàng sniper Quiet, cỗ máy D-Walker[3][6][7][8].

Một điểm sáng nữa trong hệ thống gameplay của The Phantom Pain, đó là cơ chế xây dựng và quản lý căn cứ, vốn được cải tiến và nâng cấp rất nhiều từ Peace Walker[9]. Game ban đầu sẽ giao cho người chơi một khu Mother Base khá nhỏ với một vài khu vực chính như R&D Platform và Command Platform, sau đó, trong quá trình làm nhiệm vụ, Big Boss có thể thu thập các nguyên liệu, kiếm tiền - đơn vị được sử dụng trong game là GMP[6], bắt cóc quân lính, giải cứu tù binh[10] và chiêu mộ thêm nhân lực để mở rộng và nâng cấp thêm các khu căn cứ khác cho Mother Base. Mother Base vừa là ngôi nhà cho đội quân Diamond Dogs của Big Boss, vừa là nơi hỗ trợ, nghiên cứu và nâng cấp trang bị cho Big Boss trong các nhiệm vụ sau này. Hệ thống quản lý Mother Base trong The Phantom Pain là rất chi tiết: ngoài việc nâng cấp trang bị, phương tiện cho Big Boss cùng các trợ thủ thì người chơi còn có thể sắp xếp lại nhân sự giữa các khu vực, cử họ làm các nhiệm vụ FOB để nâng cấp căn cứ lên thêm nữa[6]. Chính cơ chế này khiến cho người chơi "hòa mình" với Big Boss hơn và thực sự cảm nhận được gánh nặng của một người chỉ huy.

Ngoài ra, với thế giới mở, giờ đây lựa chọn thực hiện nhiệm vụ không còn bó hẹp nữa - có hằng hà sa số các cách để hoàn thành nhiệm vụ, và cách chơi của người chơi sẽ ảnh hưởng đến những nhiệm vụ sau này, bởi vì AI của kẻ địch trong game có khả năng tự học hỏi và thích nghi với chiến thuật của người chơi. Ví dụ, nếu bạn là một chuyên gia headshot luôn luôn thích nhắm vào đầu, thì dần dà ở những khu trại địch tiếp theo, quân lính sẽ được trang bị mũ bảo hộ chắc hơn. Nếu bạn không thích phong cách lén lút mà thích đối đầu trực diện với địch, các khu trại lính sẽ tăng thêm số lượng lính canh gác, vũ khí phòng bị hạng nặng và thậm chí có cả trực thăng tuần tra nữa[11]. Điều này đã buộc người chơi phải thường xuyên thay đổi cách thức làm nhiệm vụ, nếu không muốn bị rơi vào thế khó vì gặp phải quá nhiều kẻ địch, ảnh hưởng đến nhiệm vụ và đánh giá chất lượng nhiệm vụ sau đó.

Chế độ nhiều người chơi

Metal Gear Solid V: The Phantom Pain bao gồm hai chế độ nhiều người chơi: đầu tiên là Metal Gear Online 3, được phát triển bởi chi nhánh Los Angeles của Kojima Productions (nay là Konami Los Angeles Studio). Chế độ nhiều người chơi thứ hai là phần mở rộng của tính năng xây dựng căn cứ Mother Base. Người chơi có thể mở rộng hoạt động của mình để bao gồm "Căn cứ điều hành chuyển tiếp (FOB)" có thể được sử dụng để tạo tài nguyên và thu nhập cho chiến dịch chơi đơn[12]. Những cơ sở này có thể bị tấn công bởi những người chơi khác, trong đó đội tấn công cố gắng đánh cắp tài nguyên và binh lính còn đội phòng thủ sẽ cố gắng bảo vệ căn cứ (FOB) khỏi bên tấn công. Bên phòng thủ có thể kêu gọi bạn bè của họ hỗ trợ phòng thủ, đặc biệt nếu căn cứ bị tấn công trong lúc người chơi đang làm nhiệm vụ cốt truyện[13]. Người chơi có thể quản lý mức độ bảo mật, nhân sự và cách bố trí các căn cứ FOB của họ[14]. Nếu bên tấn công thành công (hoặc thất bại) trong việc tấn công, vị trí Căn cứ điều hành tiền phương (FOB) của người chơi tấn công sẽ được tiết lộ cho người chơi phòng thủ; tuy nhiên, người chơi phòng thủ chỉ có thể thực hiện một cuộc tấn công trả đũa nếu kẻ tấn công bị phát hiện trong quá trình xâm nhập của họ. Tính năng Forward Operating Base (FOB) là trải nghiệm nhiều người chơi riêng biệt với Metal Gear Online 3[12] và cần thiết để tăng số lượng đơn vị chiến đấu mà người chơi có thể triển khai.